SPORDA ÇIFT KARIYER
SPOR KARIYERI, BIREYIN ÇOK KÜÇÜK YAŞLARDA HOBI OLARAK SPORA BAŞLAYIP ARDINDAN UYGUN ŞARTLARI SAĞLAYARAK PROFESYONEL YAŞAMA TAŞIMASIYLA GELIŞMEKTEDIR. SPORTIF KARIYER YORUCU VE ZAMANALICI BIR GÖREVIKEN, AYNI ZAMANDA HEYECAN VERICI VE KEYIFLI BIR DENEYIMDIR. SPORCULARIN BIR ÇOĞU, SPORTIF KARIYERLERINI BIR EĞITIM VEYA MESLEKLE BIRLIKTE TAKIP EDERLER. SÜREÇ, SPORCULARIN ZORUNLU EĞITIME KATILMASIYLA BAŞLAYIP, DAHA SONRAKI DÖNEMDE ÇOĞUNLUĞUNUN YÜKSEK ÖĞRENIM VEYA MESLEKI ISTIHDAMA DÂHIL OLMASIYLA DEVAM EDER. DIĞER BIR DEYIŞLE SPORCULAR; ANTRENMANLARI, MÜSABAKALARI, OKULDAKI EĞITIMLERI VEYA MESLEKLERI ARASINDA DENGE KURMAYA ÇALIŞIRLAR.
- S E L V I N A Z E S E R
SPORCU-ÖĞRENCİ OLMAK
Geçmişten bugüne kadar sporun en büyük handikapı ise eğitime ara verme veya üniversite eğitiminden vazgeçme olarak görülmektedir. Özellikle futbol gibi rekabetin yüksek olduğu branşlarda yoğun antrenmanlar, şehir değişiklikleri üniversiteden çok daha önce okul hayatına olumsuz etki etmektedir. Sadece ülkemizde değil dünya genelinde pek çok ülkenin sporcuları bu eğitim-spor ikilemi sorununuyaşamaktadır. ABD her ne kadar bu soruna çözüm getirme konusunda popüler olsa da bazı soru işaretleri vardır. Öncelikle ABD’de öğrenci-sporcu olmak ve süreçten biraz bahsedelim.
Amerika’da sporcular akademik kariyerlerini yüksek öğrenime (kolej veya üniversite) geçerek ilerletebilirler. Bu, risklerin ve dezavantajların ortadan kaldırıldığı uzun vadeli bir süreçte önemli bir aşamadır.
Eğitime duyulan ihtiyaç artarken, yüksek performanslı sporun önemi de giderek artmaktadır. Ebeveynler de bu geçişte önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle ülkemizde pek çok genç sporcu aile kararıyla sporu bırakmaktadır. Ailelerin çocuklarına örgün eğitime devam etmeleri konusunda “nazikçe” baskı yaptıkları araştırmalarla ortaya konmuştur.
Çift kariyer; sporcuların, atletik kariyerlerini eğitime paralel olarak başarılı bir şekilde başlatması, geliştirmesi, sonuçlandırması ve eş zamanlı olarak kimlik oluşumu ve ekonomik özgürlük gibi diğer gelişimsel görevlerinin de çözümlenmesi yönünde artan toplumsal beklentileri karşılamaktadır. Eğitim boyutu da zaman zaman zorlayıcı olmaktadır.
Orta öğretimin aksine, kolejde öğrenci-sporcuların akademik kariyerlerini geliştirmek için daha kişisel olarak sürece dahilolmaları gerekir. Kolej veya üniversitedeki nispeten yüksek özgürlük derecesi, öğrenci-sporcuların akademik faaliyetlere katılmaları için daha güçlü bir kişisel yatırım gerektirmektedir. Derslerini sistematik olarak planlayıp ve akademik faaliyetlere yeterince zaman ayırmalıdırlar.
PROFESYONEL YAŞAMI SEÇMEK
Finansal düzeyde, başlangıç ve gelişim aşamasındaki sporcular (veya aileleri) para harcamak ve masraflara katlanmak zorunda kalmaktadır (örneğin, ekstra saatlerde buz pateni pistini kiralamak, atletik kariyerlerini geliştirmek için üst düzey bir koç ile çalışmak, spor malzemeleri satın almak).
Profesyonel seviyeye geçişle uzun yıllar maddi gelir elde edilmeye başlanacaktır. Hatta bazı eski dünya çapındaki sporcular hala uzun süreli sponsorluk sözleşmeleri yoluyla para kazanabiliyorlar. Birçok sporcu bu nedenle eğitim hayatındansa profesyonel yaşamı tercih etmektedir.
Çift kariyer sporcuların, atletik kariyerlerini eğitim ve mesleki yönelimlerine paralel olarak başarılı bir şekilde başlatması, geliştirmesi, sonuçlandırması ve eş zamanlı olarak kimlik oluşumu ve ekonomik özgürlük gibi diğer gelişimsel görevlerin de çözümlenmesi yönünde artan toplumsal beklentileri kapsamaktadır. Sporcular, çift kariyer süreçlerini devam ettirmeye çalışırken akademik, atletik, psikolojik, sosyal ve finansal düzeylerde çeşitli talep ve zorluklarla karşılaşmaktadırlar.
ÖNERİLER
Risklerin ve ihtimallerin henüz dikkate alınmadığı genç yaşlar sporcular için çok önemlidir. Bu aşamada kariyer seçimlerini dikkatli yapmak gerekirse profesyonel destek almak gerekir. Literatür ne olursa olsun bir şekilde kendilerine alternatif kariyer yolları belirleyebilen sporcuların kariyer endişesi ve emeklilik sürecini daha sağlıklı atlattığı belirlenmiştir.Araştırmalar bu sporcuların, çift kariyerin getirdiği taleplerle ve zorluklarla başa çıkma kapasitelerini en üst düzeye çıkarmak ve spor-eğitim yaşantılarını dengeli bir şekilde sürdürmeleri için sahip olmaları gereken bazı bireysel özelliklerin olması gerektiğini belirtmektedir. Bu kapsamda yapılan araştırmalarla sporcuların zaman yönetimi, kariyer planlama, duygusal farkındalık, sosyal zekâ, öz denetim, öz disiplin, önceliklendirme, hedef belirleme, özerklik ve iletişim becerileri yüksek olduğu takdirde çift kariyer yönetiminde başarılı olabilecekleri öngörülmektedir.
Selvi Naz Eser
Psikolojik Performans Danışmanı
